27/04/2009

Jı pêşengeha Serhad Bapir

Foto: Gardikiotou Maria

Jı vekırına pêşengeha berfıreh ya grafikan ya Serhad Bapir

Jı mılê rastê yê dıduya: Serhad Bapir, yê sısêya: Dr.Panagiotis D. Asteriadis Serokê Herema 5 a ya Bajarvaniya Saloniki, ya çara: Sofia Bukuvala Berpırsiyara Muduriyeta Navenda Çand û Hunerê ya Vafopulio, ya pênca: Elli Kokkini Kaplani, rexnegıera dirokvan ya hunerê, Berpırsiyara Xebatên Kulturi û Hunerên Nigari ya Navenda Çand û Hunerê ya Vafopulio
Foto: Gardikiotou Maria.

Jı vekırına pêşengeha berfıreh ya grafikan ya Serhad Bapir


Foto: Gardikiotou Maria

25/04/2009

Fotografê lı ser afişa pêşengeha Serhad Bapir - "Bındesti", 2005, grafika lı ser bleksiglass û dar, 102x82 cm.


Hunera Grafiki ya Serhad Bapir *

Hunera Serhad tê û jı bo careki dın ji jı me ra eşkeredıke û bı me dıde zanin ku nefibûn û koçberi, beriya hemû tışti meseleki ferdi û ruhi ye. Dı nav da, nevegeriya dema buhiri, wêranbûna wê tora malbati û cıvati, û her wusa ew fêrbûn û hirabûna lı welateki dınê, lı wi welatê ku tê qebûlkırınê, heye û her wusa ji dıkare wê imkana jı nûva pêmıjûlbûna serpêhatiyan bıde, da ku bir, serbori û hafıza wendanebın.

Lı dervayê wê “çita” rûbera wareki, ku lı wır her yek kes tê dınê û lı gor edetan mezındıbe, dema ku rewşên xêrnexwaz peydadıbın, hıngê jı bo bı her awayi parastına xwe, meylên xebatê, his û daxwazan ji, dıkebın nav kozıkan. Hıngê hızr û biraninên serpêhatiyan, lıxwedıxın û gurrdıbın, nigar, sima û war, edet û kevneşopi têne parastınê, dirok û perwerdeya cıvaki bêy ku bıkebe nav reşbiniyan, lê tenê wek deyneki birûbaweriyê, hıngê wek pırsgırêkeki vırni ya milli, dı nav çarçoveki maqûl da dıcıvın.

Û Serhad, multeciyeki politik jı Kurdıstanê, bı hunera xwe ya resım û bilhasa bı hunera grafikê tê, da ku her wan hemû tıştên ku lı ser welatê wi û lı ser mıletê wi hê nehatıne gotın, an ji hê nehatıne fêhmkırın, jı me ra eşkerebıke.

Qabiliyeta wi ya hunerê, sıûdeki qenc e. Jı bo xwendınê, çundına wi ya Akademiya Bılınd ya Hunerên Sıpehi (A. B. H. S.) ya Saloniki, ku lı wê derê dı sala 1985 da, dı bist û yek saliya xwe da wek multeciyeki politik bıcıhbûye.

Dı nav wê mesafeya bêpır ya jı dûrbûna welatê xwe da, Akademi jı bo wi bû hêlin û sıtargeheki kêrhati, ku imkanên fêrbûna wan awa, qabiliyet û jêhatiyan da wi, da ku êdi ew ji despêbıke wê dûrketınê û wê asoya asê ya trajik şırovebıke, da ku dı pışt nigar û wêneyan da nişanên diroka kultureki û wareki ku leqayê neçari û valayiyeki trajik hatiye, derbırine.

Bı awayeki metodik û bı rêbazi û her wusa bı hesreta dema bori ya ku êdi nayê gıhiştın, bê ku bıkebe nav bıtırbûn û nepıxandınê, wê bı awayeki sistematik bıkebe dû qeyıtkırına bir û serboriyan.

Sade, û jı ber vê yekê ne ku bê baldari, nigarçêkırıneki bı hızr û pivan, wê wan hemû tıştên ku ew bı xwe muhimdıbine, bı nazıkatiya estetiki ya ku jı bini va bı mane û sembolan tê xweyikırınê, derine meydanê.

Jı bo wan kesên ku gelek wext lı dûrê warê xwe da dıjin û dıbinın ku vayê dem bêinsaf dıherıke û dıçe; hêza nigar û wêneyê desturnade jı bo jıbirkırınê. Û Serhad, bêy çirokbêjiya mitolojiki, dızane serboriyan bêje, yên ku dêlva bêdeng bıminın, ew jı me ra wek teyran dıxwinın. Ew bı awayeki sistematik hızr û birûbaweriyan şiyardıke, tıştên çaresernebûyi dertine pêş û bı awayeki kataliter nêzikê pırsgırekeki dıbe.

Awayê ku ew ber bı çavkaniyên welatê xwe va dıçe wusa ye; bı qeydkırına şıkıl û nigaran, bı kontrolkırına estetiki, bı pivan û lıhevhatına rengan, wusa ku êdi her yek jı berhemên wi, wek bıbiranina wi ya ferdi ya dema bori, ku wek wê dimena rengbıhuri ya diroki, ya rastiyeka dûr ya ku hê tu tışteki jı karekterên xwe wendanekıriye ne.

Her çıqas ku xweza û avahi bı awayeki xali û bêdeng xwıyadıkın ji, jı bo Serhad her bı wi ruhê wan mırovên ku mecbûrman ku devjêberdın, zındi dıminın.

Nigarkırına wan, dıbe sedema şiyarbûneki xusisi ya diroki, cıvandına wan nişanên serpêhatiyên ferdi, dıbe drameki bı pêjn û axin da ku wê qewmandına neheq û beloq ya bındestkırına welateki eşkerebıke.

Her çıqas ku diploma wi ya yeka dı atolyeyên prf. Kontos û prf. Dimitreas ya dı A. B. H. S. da, ya resım bû ji (1987-1992), têkiliyên wi yên bı hunera grafikê ra gelek beriya ku bıryara perwerdeya beşa grafikê dı A. B. H. S. da lı ba prf. Ksenis Sahinis bıde (2001-2007), despêkırıbû, ku lı wır, da ku zanina xwe ya lı ser naverok û maneyan xwırtırbıke, wan pratikên hewce yên formalist kıfşkır.

Dı grafikên wi yên pêşi yên naskıri da, yên ku dı navbera salên 1993-2000 an da hatıne afırandın da, şıkılên jı bo wi naskıri, yên tıji bı êş û xemginiyê, bı cıl û lıbasên Kurdi û tıje bı sembolên cûrbecûr ın, dayıkên Kurd yên ku zarok dı hımbêza wan da hene, darên ku jı kefên destan pêktên û jı bo lavayiyê bılınddıbın, gundên vıtûvala, dimenên warên beyar, hemû rastiyeki trajedik ya ku hatiye jiyin pêktinin, ku ev rastiya he ji, xeyni hın istisnayan, bı rengên reş û sıpi, yên ku bı bı awayeki lıhevhati bı rengê qemeri va hatıne tevlihevkırın, wê gıraniya qeşayi ya nigarê sıvıktırdıke.

Jı sala 2001 ê û pê va, ku bı awayeki sistematiki dest bı dersên grafikê dıke, ew êdi zêdetır bı serbesti, bı awayeki aheng û lıhevhati berê xwe dıde ber mıjarên ku jı karekter û awayê hunandınê pêktên û her wusa wan xususiyetên ku bı awayeki indirek bı pırsgırêkên ku wi mıjûldıkın va, gırêdayine.

Rengê sıpi û wi reşê xususi, abstrek û realisti, wek komposizyon, dema pêşi ya hızra estetiki ya wi pêktinın û navên berhemên wi yên weki “Pırsgırêk”, “Bırca Bêdengiyê”, “4=1” û “Penaber dı Derya Sıpi da”, rêdıdın me da ku bı awayeki yekgırti em naveroka van berheman bıpışkıvinın û jı wan fêhmbıkın.

Bere bere, ew rengên ku bı baldari hatıne hılbıjartın hêz û mane dıdın sembolizma berheman. Berhemên weki wan portreyên ronakbirên Kurd, wek yê nıviskar “Celadet A. Bedırxan”, bı wê nıvisa lı ser suretê wi, “Bınê avê” bı gelek versiyonên xwe yên bı mane û wan mıjarên protestokar, yên ku lı ser neticeyên trajedik ya wê politikaya sıtemkar ya lı hımberê wan mıletên bındest û şıkesti ne, -“Kurdıstan, Çeçenistan, Tibet...”, “Penaber”- ku dı berhema yeka da têlên rısandi û dı berhema dıduya da ji suretên bırêzbûyi yên tevlihev yên ku bı sembolên xaçi hatıne hunandın, berhemên wi dı nav dengê hunera serdema me da dıkın bıjarte.

Ev afırandınên Serhad dıbın nişana hızra diroki, awayê pêkhatına bûyeran- bêy ku êdi kes karıbe jê şıkan bıke-, eşkeredıkın û dıkın navnatewi û lı benda naskırına wan dıminın.

Bı rengên germ û sar, niyeta nişandanê tê bı lezkırın û dı rewşên nigarkırınên abstrek da, navên weki –“Operosyonên Enfal”, “Lıhımberêhev”, “Lıhevhatın” û “Zıl”- bı me dıdın eşkerekırın ku, hisa derewin ya nigarê disa ji dı nav xwe da warê hızri ya heremeki û aliyên politiki vedışêre.

Dı wan berhemên ku bı hesret û heta ku bı awayê romantiki hatıne afırandın da, nigarkırınên imakar, zêdetır zelal û fesih dıbın û hın caran bışkaftın û fêhmkırına wan bı rêya navên berheman çêdıbe, weki “Bındesti”yê, dema ku teyrên “Qulıng” bı fırina xwe ya bı lıhevhati tên, ew, koçberiyê û ber bı serbestiya nedaimiyê va nefikırınê, beyandıkın.

Serhad jı pırsgırêka welatê xwe bıdûrnakebe. Bı her awayi lı ser warê xwe û maneya wê ya berfıreh dısekıne û dema ku êşa bırinê gırantır dıbe, hıngê lı ser jınûva destnişankırına himên bıngehinê wê, - wargeh û bajarên bê runıştvan-, awayê erdnigariya wê ya xwezayi, darû berê wê, nişanên vejina lı tenışta stuxwariya nebûna jiyanê, dısekıne. (“ Bajar 1”, “Bajar 2”, “Bajar 3”, “Behra Wanê”, “Vejin”).

Ev berhemên ku jı eyni çavkaniyê dızên, bı rengên xwe yên qemeri û yên zerên gırti yên germ, daxwaza wi ya jıbirnekırına bir û serboriyan û dı nav wê çarçoveya demê da parastına jiyanê, derdıbırine.

Dı rêza bı navê “Çarenıvis”, salên 2005-2006 an da, mıjara bı figurên reş û qels, yên malbatên ku ber bı cıheki nediyar va dımeşın, bı awayeki gelek zelal, bı lezûbez û bı zoreki nefikına jı welateki eşkeredıkın. Hêzbûna serpêhatiyê, kıfşkırın û nigarkırına bı awayeki manedar, sırt û gelek paqıj û zelal, temaşevan datine hımberê pırsgırêkeki vekıri û çaresernebûyi. Û qulıngê ku bı fırina xwe beşdariyê vê rêwitiyê dıbe, bı rengên xwe yên geşbini yên beleki û aligorik- bı keskên vekıri û narınci-, dı nav şıklên nivçemberi yên bı rengên qemeri û zerên gırti da, dıbe hêza sıtarê û hêviyê, her çıqas ku dı navbera hırs û daxwazên ferdi û cıvata bırindar ya bêxwedi da mesefeki bêpır hebe ji, ew dıde zanin ku rêwitiya vê koçberiyê wê ber bı mızgini û xweşiyê va bıqede.

Daxwaza heri bıngehin ya Serhad, çewa ku jı şıverêya hunera wi ya ber bı pêş va ji xwıyadıke; bı armanca eşkerekırına daxwazeki ku hê negıştiye mırazê xwe, ew, carna jı kêlekê va bı awayeki indirek û carna ji vekıri û eşkere, dıxwaze rastiyeki objektif tayinbıke. Mıjûlbûna wi ya zêde bı teknikên nû yên çêkırına grafikan ra, - kolandına bı asit, aquatinda, çêkırına grafikan bı şirêzê (kollagrafia), kolandın û qewartına lı ser dar, lı ser linoleum û bleksiglass, teknika tevlihev- şıkl û awayên nigarçêkırınê û hılbıjartına rengan, heta carna figurên pıştqûz yên ku bı xêzıkên derdorê û rengên xwe yên sırt û beloq, dı nav qefesên gırti da asêmayi bı dırûvê karikaturan dıkebın ji, disa ji jı ber sedemên rastiyeki siyasi ya sitemkar, lı hımber bêparmayina jı serbestiyan, wek protestoyeki bıkêrtê.

Rûbera nigarê yê guhezkar- çargoşeya zırav û dırêj, çargoşe, gırover ku lı wır berhem bı awayeki yekgırti û tekûz têne avakırınê, ku dı rastiya xwe da ev himê bıngeha berhemên wi ne, çavên nazık û xemgin yên hunermend bı awayeki rık xwe dıgihine wır û bı mıleteki ku bêy daxwaza xwe jı wi hatiye veqetandınê ra, ketiye nav diyalogeki gelek sali, ku bê rawestan bı afırandına û pêşkêşkırın hunera xwe pışgıriyê dıdê.

Saloniki, nisana 2009 a.

Elli Kokkini – Kaplani
Rexnegıra Dirokvan ya Hunerê

* Jı kataloga "Serhad Bapir, Pêşengeha Berfıreh ya Grafikan 1988 - 2008", ya Navenda Çand û Hunerê ya Vafopulio ya Bajarvaniya Saloniki, 2009, Yunanistan.

Serhad Bapir bı hunerdostan ra


Jı vekırına pêşengeha Serhad Bapir


Serhad Bapir dı axaftına xwe ya vekırına pêşengeha xwe da


Gotara Seroka Navenda Çand û Hunerê ya Vafopulio *

Hunera grafikê yek jı wan beşên sereke ya ifade û derbırina hunerê ye.

Jı dews û çapkırınên pêşi heta nıha, ku lı Yunanistanê ev huner rêyeki gelek dırêj meşiyaye, hunermendên gelek hêja û qedırbılınd, yên ku bı teknikên nû û bı bernameyên xwırt yên nigarçêkırınê, karıbûne ku berhemên bı estetikeke bılınd bıafrinın.

Serhad Bapir, multeciyeki politik jı Kurdıstanê, ku jı sala 1985 a û pê va lı bajarê Saloniki dıji, bı perwerdeyên xwe ya dı Akademiya Bılınd ya Hunerên Sıpehi ya Zaningeha Aristoteles ya Saloniki, eve derdora 20 sal ın ku lêgerin û meraqa xwe ya huneri pêşkêşê vê derê kıriye, kariye ku hem jı aliyê estetiki û hem ji dı aliyê qêrin û derbırina protestoya xwe ya lı hımberê bındestmayina mıletê xwe – ku eve ewqas salın ku bındest e- hunerê bıke mıjareki qedr û rûmetê.

Navenda Çand û Hunerê ya Vafopulio, bı vê pêşengehê, rêya hevnasina bı xelkê ku qedrdıde xebatên afıriner yên ku huner û kulturê pêşvadıbın, dıde wi.

Kseni Vlaxaki – Miliara
Seroka Navenda Çand û Hunerê ya Vafopulio

* Jı kataloga "Serhad Bapir, Pêşengeha Berfıreh ya Grafikan 1988 - 2008", ya Navenda Çand û Hunerê ya Vafopulio ya Bajarvaniya Saloniki, Yunanistan.

Gotara Serokê Bajarvaniya Saloniki *

Bajarvaniya (Belediye) Saloniki pışgıriyê dıde xebatên wan hunermendên ku jı mıletên cuda tên û lı bajarê me da rudınên û xebatên xwe dıafrinın.

Serhad Bapir, multeciyeki politik yê Kurd, ku bı perwerdeyên xwe yên gelek muhim yên hem dı warê resım û hem ji dı warê grafikê da, dı Akademiya Bılınd ya Hunerên Sıpehi ya Zaninheha Aristoteles ya Saloniki da pêkaniye, bı hunera xwe cıheki baş û serketi dı jiyana nigarkariya bajarê me da gırtiye.

Bilhasa, qabiliyet û afırandınên wi yên dı hunera grafikê da, dı vi warê hunerê da wi kırıne bınavûdeng û ev, wê yekê ispatdıke ku huner zımaneki gelek serketi yê danûsıtandına navnetewi ye.

Mıjarên berhemên wi, ku bı welatê wi yê xususi ra têkılidar ın, wi dıke sefireki rasteqini yê welatê wi yê bındest û xelkê me, wê dı Navenda Çand û Hunerê ya Vafopulio da, fırseta naskırına mıleteki xwedi dirok û xwedi urf û edetên kevneşopiyê bıbine, ku jı ber sedemên politikayên tahripkar, eve zûva ye ku dı bın tehluka wendabûn û vemırinê da ye.

Vassilios Papageorgopulos
Serokê Bajarvaniya (Belediya) Saloniki

* Jı kataloga "Serhad Bapir, Pêşengeha Berfıreh ya Grafikan 1988 - 2008", ya Navenda Çand û Hunerê ya Vafopulio ya Bajarvaniya Saloniki, Yunanistan.

02/04/2009

Wergera Kurmanci ya Dawetnameya Pêşengeha Serhad Bapir

Serhad Bapir
PÊŞENGEHA BERFIREH YA GRAFİKAN
1988-2008


BAJARVANİYA SALONİKİ
NAVENDA ÇAND Û HUNERÊ YA VAFOPULİO

Serokê Bajarvaniya (Belediya) Saloniki Vassilios Papageorgopulos,
seroka Navenda Çand û Hunerê ya Vafopulio Kseni Vlaxaki – Miliara û endamên Cıvata Rêvebır we dawetê :

Pêşengeha Berfıreh ya Grafikan ya Serhad Bapir, dıke

Roja pêncşemê 23 yê nisana 2009 a û dı sıet 20.30 yan da, lı Navenda Çand û Hunerê ya Vafopulio

Berdewamiya pêşengehê: 23/4 – 17/5/2009

Roj û sıetên vekıri:
Sêşem – in: 10.00 – 14.00 û 18.00 – 21.00
Şemû: 18.00 – 21.00
Yekşem: 10.00 – 14.00
Duşem: gırti ye.

Navnişan: G. Vafopuliu 3, 546 46 Thessaloniki, Greece, Tel.: 00 30 2310 424 132-3 & 425 800 / faks: 2310 412 143

4=1, 2001, grafika lı ser metal, 25x16,5 cm.